fbpx
kaspi

ცემენტის წარმოება საქართველოში – კანონი იმისთვისაა, რომ დაარღვიო

ავტორები: მანანა ღოღობერიძე, ეთო მიდელაშვილი, დათო დოლაბერიძე

“ძლიერი ქალაქის განუყოფელი ნაწილი” – ეს სიტყვები კასპის შესასვლელში, “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიას” ბანერზე წერია. ცემენტის ქარხანა, მისგან გამოწვეული ხმაური და მტვრიანი ქუჩები ნამდვილად არის ამ ქალაქის განუყოფელი ნაწილი. 

ეს ყველაფერი კი იმის შედეგია, რომ “ჰაიდელბერგი” კასპში კანონდარღვევით მუშაობს. კომპანია არ მიჰყვება გარემოზე ზემოქმედების ნებართვის პირობებს, რომელიც მთავრობებთან 2009 და 2017 წლებში შეათანხმა. 

სახელმწიფო უწყებები გადაცდომებზე რეაგირებდნენ ხოლმე, თუმცა როგორც ჩანს, არც ისე ეფექტიანად. მრავალჯერ დაჯარიმების მიუხედავად, კომპანია კანონდარღვევით საქმიანობას აგრძელებს. სახელმწიფოს და კომპანიის ზერელე დამოკიდებულება კი კასპის მცხოვრებლების ყოველდღიურობაზე აისახება. 

“ჰაიდელბერგი” და ცემენტის წარმოება საქართველოში – მტვრის წყარო კასპში 

“ჰაიდელბერგს” ცემენტის საწარმო კასპში, ქალაქის შუაგულში აქვს. უახლოესი მოსახლეები აქედან 300 მეტრში, ფარნავაზის ქუჩაზე ცხოვრობენ. მათ ქარხნისგან ერთი კედელი ჰყოფთ. 

“ახლა წვიმა იყო და ცოტა ჩამოიფერთხა, თორემ, ეს ნაძვები თეთრია სულ ცემენტისგან. ფერს ვერ გაიგებდი, მწვანე იყო თუ თეთრი. ზოგჯერ შავები რომ გავრეცხე და გავფინე, სულ ცემენტიანი ჩამოვიღე. რამდენჯერ ხელახლაც გამირეცხია,” – ამბობს კლავა მამარდაშვილი, ფარნავაზის ქუჩის დევნილთა დასახლებიდან.

“ფანჯრებს ვერ ვაღებთ. ტანსაცმელს რომ ვრეცხავთ, მერე ვბერტყავთ ჯოხით და ისე შეგვაქვს. ყოველ დილით მტვერი არის მაგიდაზე გადასაწმენდი. ყველაფერს ვერ ვხედავთ, მაგრამ ხომ ვყლაპავთ მაინც. აქედან უნდა გადაცხოვრდე სხვაგან, მეტი საშველი არ არის,” – ამბობს დევნილთა დასახლების კიდევ ერთი მცხოვრები, რომელიც ანონიმურად გვესაუბრა.

ზოგი ადგილობრივი იმდენი ხანია “ჰაიდელბერგის” მეზობელია, რომ პრობლემებს შეეჩვია კიდეც.

“მე აქ დავიბადე და გავიზარდე. ასე რომ, ალბათ, ყველაფერს შეგუებული ვარ,” – ამბობს კასპის ადგილობრივი, რომელიც ფარნავაზის ქუჩაზე 60 წელია ცხოვრობს. მან ვინაობის გამხელა არ ისურვა. 

ადრე, ცემენტის ქარხნის შესასვლელი ფარნავაზის ქუჩაზე იყო. ადგილობრივები იხსენებენ, რომ მათი სახლების წინ ქარხნის ავტომობილები ინტენსიურად მოძრაობდნენ. ზოგჯერ ქუჩაზე ცემენტით დატვირთული მძიმე ტექნიკის რიგებიც იდგა. მოსახლეობის პროტესტის შემდეგ, კომპანიამ მანქანები ფარნავაზის ქუჩიდან გაიყვანა და ქარხნის შესასვლელი სხვა მხარეს მოაწყო. 

ახლა ფარნავაზის ქუჩის რეაბილიტაცია მიმდინარეობს. სამუშაოებისთვის 510,000 ლარს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ვიხდით. კასპის მერმა, ვახტანგ მაისურაძემ გვითხრა, რომ კომპანია მათ მხოლოდ ბეტონით მოამარაგებს. “ჰაიდელბერგი” ფარნავაზის ქუჩისთვის 1,000 მ3 ბეტონს გამოყოფს.

“ტროტუარები და  საკანალიზაციო ინფრასტრუქტურა მოეწყო, ასფალტი მოეგო, წყალი შემოვიდა, სულ ახალი ქსელი ჩაიდო, ყველაფერს ასრულებს მუნიციპალიტეტი. რაც შეეხება ბეტონს, ამით “ჰაიდელბერგი” გვამარაგებს. ჩვენ არაფერს ვიხდით ბეტონში. ეს გზა არ გაკეთებულა 30-40 წელია და ვერ დააბრალებ, გინდა თუ არა, თქვენმა მანქანებმა გააფუჭაო. ყველა გზა ფუჭდება რაღაც პერიოდის განმავლობაში, ჩემი სოფლის გზაც ფუჭდება,” – გვითხრა კასპის მერმა ვახტანგ მაისურაძემ. 

ფარნავაზის ქუჩა არ არის ერთადერთი ადგილი კასპში, სადაც “ჰაიდელბერგის” გავლენა იგრძნობა. ქალაქის ცენტრში შეკრებილი მოსახლეობა  გვიყვება, რომ ქარხნიდან გამოსულმა ცემენტმზიდებმა იგოეთისკენ წასვლისას,  მთავარი მოედანი უნდა გაიარონ. ცემენტით დატვირთვის შემდეგ, ქარხანაში მანქანებს არ  რეცხავენ, ქუჩაში დაბინძურებულები გამოდიან და ჰაერში მტვერს აფრქვევენ.

კომპანია მოსახლეობას ამ პრობლემის მოგვარებას ჯერ კიდევ გასული წლის ივლისში ჰპირდებოდა. ადგილობრივების აქტიური პროტესტის შემდეგ, “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიამ” კასპის მერიასთან მემორანდუმი გააფორმა. დოკუმენტში წერია, რომ კომპანია იზრუნებდა მძიმე ტექნიკის სისუფთავეზე. ამ დაპირებიდან ცხრა თვე გავიდა, თუმცა “ჰაიდელბერგის” სუფთა მანქანები ქუჩაში არავის შეუნიშნავს.

“ეს მემორანდუმის პირობები ეტაპობრივად უნდა შეასრულოს, ზუსტი თარიღი არ არის დასახელებული,” – გვითხრეს კასპის მერიაში.

“ჰაიდელბერგის” უმოქმედობა გასაკვირი არც უნდა იყოს, მათ ამას კანონი არ ავალდებულებს. მემორანდუმი კი პირობების შესრულების გარანტად ვერ გამოდგება. ეს კასპის მერიის და “ჰაიდელბერგის” მემორანდუმის ბოლოსაც შეგვახსენეს. “ხელმოწერით მხარეები აცხადებენ მხოლოდ მზაობას,” – წერია დოკუმენტში. 

“ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიას” ვკითხეთ, ცემენტით დატვირთვის შემდეგ, რატომ არ რეცხავენ მანქანებს, ან თუ გეგმავენ, რომ მომავალში მაინც გარეცხონ. კომპანიაში გვითხრეს, რომ ცემენტმზიდები მათ არ ეკუთვნით, ის კონტრაქტორი კომპანიებისაა და  გასუფთავებაც მათ ევალებათ. 

“2021 წელს კომპანია გეგმავს კონტრაქტორების ბაზის განახლებას. ხელშეკრულებით ყველა კონტრაქტორს განესაზღვრება ვალდებულება, რომ ცემენტის სილოსები სისტემატურად იყოს გაწმენდილი და გარეცხილი,” – მოგვწერეს “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიადან.”

კომპანია არ ასუფთავებს არც სატვირთო ავტომობილებს და არც მათ სავალ გზას. ქარხნის შესასვლელთან მანქანები ორი მიმართულებით მოძრაობენ. ზოგი ნიჩბისის კარიერიდან, კირქვით დატვირთული მოდის, ზოგს კი ქარხნიდან უკვე მზა ცემენტი გააქვს. მანქანების ზედაპირები კირქვის, ან ცემენტის მტვრით არის დაფარული. ცემენტის მტვერი ყრია მთელ ქუჩაზეც.

ჩვენ ვაკვირდებოდით, როგორ იცვლებოდა ჰაერის ხარისხი “ჰაიდელბერგის” დატვირთული მანქანების ჩავლისას. ჰაერში მტვრის მყარი ნაწილაკების რაოდენობა გავზომეთ, ამაში გიორგი ჯაფარიძე დაგვეხმარა. ის ორგანიზაცია “მწვანე პოლუსის” დამფუძნებელია და მართავს ფეისბუქ გვერდს “ჩემი ქალაქის მკლავს.” 

“ჰაიდელბერგის” ცემენტით დატვირთული მანქანების ჩავლის შემდეგ ჰაერში მტვრის ნაწილაკების შემცველობა გაოთხმაგდა. თავიდან 45 მკგ/მ3 იყო, შემდეგ კი 180 მკგ/მ3-მდეც ავიდა. 

PM, იგივე მტვრის მყარი შეწონილი ნაწილაკები ჰაერის მთავარ დამბინძურებლად მიიჩნევა. გარემოს ეროვნული სააგენტოს ვებგვერდზე ვკითხულობთ, რომ ჰაერში მათი დიდი რაოდენობით გავრცელება იწვევს შემდეგ დაავადებებს: ასთმას, ბრონქიტს, სიმსივნეს, ფილტვის დაზიანებას, თვალის გაღიზიანებას და უარყოფითად მოქმედებს გულსისხლძარღვთა სისტემაზეც. 

გარემოს ეროვნული სააგენტოს მიხედვით, ჰაერში PM ნაწილაკების კონცენტრაცია დასაშვებია საშუალოდ, 25-50 მკგ/მ3 -მდე. თუ მათი რაოდენობა 100 მკგ/მ3-ზე ზემოთ არის, ჰაერი ძალიან ცუდია.

“ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯია” იმ გზაზე, სადაც ცემენტმზიდები გადაადგილდებიან, ჰაერში მავნე ნივთიერებების გაფრქვევის დონეს არ ზომავს. 

გიორგი ჯაფარიძის თქმით, ამ პრობლემას გზის ინტენსიურად მორწყვა მოაგვარებდა: “გზაზე ყრია ცემენტი და ეს იწვევს ამას. რომ მოირეცხოს ეს გზები, პრობლემა შემცირდება მინიმუმამდე. ერთი მანქანა იყიდონ, 50 ათასი დოლარი ღირს, წყლით აავსონ და ატარონ.”

“ჰაიდელბერგს” რომ ვკითხეთ, გვითხრა, ქარხნის მიმდებარე ტერიტორია და გზა რეგულარულად ირწყვებაო. არადა, ჰაერის გაზომვისას, ქუჩის მორწყვა კიარა, შევნიშნეთ, რომ “ჰაიდელბერგის” თანამშრომელი, სატვირთო მანქანის ძარაზე დაგროვილ ცემენტს ქუჩაზე ნიჩბით ყრიდა. 

“ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიამ” ხმაურის მსგავსად, ამ პრობლემის მოგვარებაც მომავალში გადაისროლა: “კომპანიას დამატებით უკვე შეკვეთილი აქვს კიდევ ერთი სარწყავი მანქანა და ე.წ. „სვუპერი“ (მოგვის ფუნქციის მქონე სპეც-ტექნიკა), რომლის დახმარებითაც გზის დამტვერიანების პრობლება მინიმუმამდე იქნება დაყვანილი,” – მოგვწერეს კომპანიიდან.

ადგილობრივებს ვკითხეთ, რწყავს თუ არა კომპანია გზებს, სადაც მათი ცემენტმზიდები გადაადგილდებიან. ზოგი გვეუბნება, რომ გზა ქარხნის წინ ინამება და არა სხვა ქუჩებზე, ზოგი კი ამბობს, ეს მხოლოდ ზაფხულში ხდებაო. 

საქმე ის არის, რომ კომპანიას ამას არავინ ავალდებულებს. კომპანიაზე გაცემული საქმიანობის ნებართვების მიხედვით, მათ მხოლოდ ქარხნის შიდა ტერიტორიის მორწყვა მოეთხოვებათ და არც ამას აკეთებენ. 

2009 წელს გარემოს დაცვისა და ბუნებრივი რესურსების სამინისტრომ “ჰაიდელბერგზე” გასცა ეკოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნა და გარემოზე ზემოქმედების ნებართვა. ამ დოკუმენტების ერთ-ერთი პირობით, “ჰაიდელბერგს” უნდა მოერწყა საწარმოს ტერიტორია, საიდანაც დამტვერიანების მაღალი რისკი იყო. 

2016 წელს გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტმა კასპის ცემენტის ქარხანა შეამოწმა.

საწარმოს მიმდებარე ტერიტორიის დათვალიერებისას შემთხვევით წავაწყდით, რომ “ჰაიდელბერგის” ავტომობილი მორჩენილ კირქვას საწარმოს უკან, ღია სივრცეში ყრიდა. იქ კირქვის ნარჩენები ზვინებად ეყარა. 

მათ ნარჩენების მართვის გეგმაში უწერიათ: “ნარჩენების მოედნის მთელ პერიმეტრზე მოეწყობა შემოღობვა და შემოზვინვა, რათა გამოირიცხოს მავნე ნივთიერებების მოხვედრა მდინარეში ან ნიადაგზე; ნარჩენების ატმოსფერული ნალექების და ქარის ზემოქმედებისაგან დასაცავად გათვალისწინებული იქნება ეფექტური დაცვა (ფარდული, ნარჩენების განთავსება ტარაში, კონტეინერები და ა.შ.).”

ჩვენ გარემოსდაცვითი პატრულირებისა და სწრაფი რეაგირების სამსახურის ცხელ ხაზზე დავრეკეთ. შევატყობინეთ, რომ “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯია” ნარჩენებს სახელმწიფოს ტერიტორიაზე, ღია სივრცეში ყრიდა. ვუთხარით ისიც, რომ ცემენტის ქარხნის წინ, ჰაერში PM ნაწილაკების შემცველობა ნორმას სცდებოდა. მათ დაგვიდასტურეს, რომ ეს ფაქტები კანონდარღვევა იყო და თუ მათი ჯგუფიც იგივე სიტუაციას ნახავდა, შესაბამის ზომებს მიიღებდნენ.

ჩვენი შეტყობინებიდან ერთ საათში, გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტის აღმოსავლეთის რეგიონული სამმართველოს უფროსმა, გიორგი მჭედლიძემ დაგვირეკა და გაგვამეორებინა მიზეზი, რატომაც გამოვიძახეთ რეაგირების ჯგუფი. გვითხრა, რომ მათ მოსვლას აზრი არ ექნებოდა, რადგან არც ჰაერის ხარისხის შესამოწმებელი ხელსაწყო აქვთ და არც იციან, როგორ უნდა გააკეთონ ეს. ამისთვის, გარემოს დაცვის სამინისტროს ლაბორატორიას უნდა დაველოდოთო. 

მეორე დღეს ლაბორატორიის თანამშრომელიც დაგვიკავშირდა, გვითხრა რომ თუ ამინდი შეუწყობდათ ხელს, შეამოწმებდნენ სიტუაციას და შესაბამის ზომებსაც მიიღებდნენ.  ინსპექტირების ოქმი ჯერჯერობით არ ჩაგვბარებია.

სამინისტროს შემდეგ “ჰაიდელბერგის” გარემოს დაცვის მენეჯერი, გიორგი ჩალაძეც დაგვიკავშირდა და გვკითხა, რა მიზეზით დავრეკეთ ცხელ ხაზზე. როგორც ჩანს, მას ჩვენი პირადი მობილურის ნომერი ზედამხედველობის დეპარტამენტმა მიაწოდა.

გიორგი ჩალაძეს აღვუწერეთ ტერიტორია, სადაც ნარჩენები დაყარეს და დაგვიდასტურა, მანდ ჩვენი სანაყარო არ უნდა იყოსო. PM ნაწილაკების გაფრქვევაზე კი გვითხრა, ინსპექტირების შედეგებს დაველოდოთ და მერე ვისაუბროთო.

“ჩვენთან ძალიან მკაცრადაა აკრძალული ნარჩენების დაყრა და მაინტერესებს სად ან როდის დაყარეს, რომ გადამოწმება შევძლო. უშუალოდ ქარხნის ღობესთან არის კირქვის სანაყარო. თუ მაგ ადგილას დაყარეს, არა, მაგრამ თუ სხვაგან დაყარეს, უკვე მექნება პრეტენზია. ჩვენ გაფორმებული გვაქვს ხელშეკრულება ნარჩენების მმართველ კომპანიასთან და თუ ეგრე დაყარეს, ავაღებინებთ.”

ჩალაძეს დავუზუსტეთ, რომ კირქვა ქარხნის ღობესთან არ დაუყრიათ და დაგვიდასტურა, არა, მანდ ჩვენი სანაყარო არ უნდა იყოსო. საუბრის ბოლოს ვიდეო-მტკიცებულებების გაგზავნაც გვთხოვა და მივაწოდეთ. ვიდეოს ნახვის შემდეგ გიორგი ჩალაძემ მოგვწერა ოფიციალური მეილი, რომელშიც უკვე აღარ გვეთანხმებოდა. გვითხრა, სადაც მანქანამ კირქვა დაყარა, ეს ღია საწყობია, ასეთი კარიერზეც გვაქვს და ქარხნის ტერიტორიაზეცო.

ერთი თვის შემდეგ გარემოს დაცვის სამინისტროს ლაბორატორიიდან დაგვიკავშირდნენ. Პაატა აკოფაშვილმა გვითხრა, გავზომეთ ჰაერის ხარისხი და არ ირღვეოდა კანონიო, ალბათ, მორწყული იყო ცოტა ხნით ადრეო და სისტემატურად ხომ ვერ შევამოწმებთ იქაურობასო. ვკითხეთ, შეამოწმეს თუ არა, რომ “ჰაიდელბერგი” ნარჩენებს იქ ყრიდა, სადაც არ უნდა დაეყარა. 

“ჰაიდელბერგი” ხმაურის ნორმებსაც არღვევს

“საცხოვრებელ ზონაში ხმაურის გავრცელებასთან დაკავშირებული უარყოფითი ზემოქმედება არ არის მოსალოდნელი. მოსახლეობის სიმშვიდის დარღვევა პრაქტიკულად არ ხდება, რადგან საწარმოო ობიექტის საქმიანობა მიმდინარეობს საცხოვრებელი უბნებიდან დაშორებით,” – წერია “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიას” გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ანგარიშში, რომელიც 2017 წელს მომზადდა. 

ამ ანგარიშის საფუძველზე გარემოს დაცვის სამინისტრომ გასცა ეკოლოგიური ექსპერტიზის დასკვნა. ამ დოკუმენტით კომპანიამ მოიპოვა ნებართვა, რომ ახალი, ცემენტის წარმოების მოდერნიზებული პროექტი დაეწყო. 

“ჰაიდელბერგი” კი წერდა, მოსახლეობის სიმშვიდეს არ ვურღვევთო, მაგრამ სინამდვილეში, საწარმოდან წამოსული ხმაური ქალაქის გარეთ, კასპის სოფლებშიც აწუხებთ. 

“როცა ცუდი ამინდია და იციან, რომ ხალხი გარეთ არ არის, დილით 7 საათზე ისეთი ხმაურია, ანგრევს ყველაფერს. დილის ათის ნახევარზე ითიშება და მერე სიწყნარეა ხოლმე. ბოლო ერთი წელია აქ ვარ და ხმაური სულ არის,” – ამბობს იური ჯანანაშვილი სოფელ გომიდან. გომი “ჰაიდელბერგიდან” 12 კმ-ში მდებარეობს. 

ხმაური შემაწუხებელია ქარხნის მეზობლად, ფარნავაზის ქუჩის მცხოვრებლებისთვისაც. ანკა სოლომონაშვილი გვიყვება, რომ ეს ხმა გაუსაძლისი გახდა და საცხოვრებლად თბილისში გადასვლა გადაწყვიტა.

“დრაბილკები” აქვთ, სადაც ნედლეული იფქვება და მათი მოქცევა უნდათ სპეციალური შენობის ქვეშ, რომ ხმაური შეამცირონ. როგორც ვიცი, ახლა მათი ნაწილი ღია ცის ქვეშაა. მსმენია რომ მოსახლეობას ეს აწუხებს და აპროტესტებენ კიდევაც. დაგეგმილია, რომ რაღაც ხმის ჩამხშობში, კაფსულაში მოექცეს ეს სამტეხლო. კონკრეტულ ვადებზე გამიჭირდება საუბარი,” – გვითხრა კასპის მერმა ვახტანგ მაისურაძემ. ის თავიდან მოუცლელობის მიზეზით, ინტერვიუზე არ დაგვთანხმდა, მაგრამ ფარნავაზის ქუჩაზე შემთხვევით შევხვდით და გავესაუბრეთ. 

გელა ლომიაშვილი სოფელ ნიაბში, კასპის ცემენტის ქარხნიდან ექვს კილომეტრში ცხოვრობს. აქ აგარაკი აქვს და შაბათ-კვირას ჩამოდის ხოლმე, თუმცა გვიყვება, რომ თბილისში მისი ვაკის სახლი უფრო წყნარია, ვიდრე აქაურობა. 

“ეს პრობლემა მარტში შევნიშნე, როცა კარანტინში ვიყავი და წავედი აგარაკზე. ღამე მეტალო-პლასტმასის ფანჯრებშიც კი შემოდიოდა ხმა. საკუთარ სახლში ჩასვლა რომ გეშინია, ეგ მომენტია. ფანჯარას ვერ აღებ და აივანზე ვერ გადიხარ. ხანდახან ისეა, რომ ბაღში ვერ გადიხარ, მონოტონური წუილი გესმის ყურში, აი, ადამიანებს რომ სჯიან და წუილს ასმენინებენ, დაახლოებით ეგეთი. ”

გასული წლის ივნისში, გელა ლომიაშვილი საწარმოს ხმამ ისე შეაწუხა, რომ გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტიც გამოიძახა. ცემენტის ქარხნიდან წამოსული ხმაურის დონე გაზომეს და აღმოჩნდა, რომ 52.8 დეციბელი იყო. რაც კანონით დასაშვებზე, ანუ 40 დეციბელზე 12.8-ით მეტია. 

სამინისტროს მიერ შედგენილი ოქმი კასპის სასამართლომ განიხილა. მათ დადგენილებაში წერია, რომ “ჰაიდელბერგი” ხმაურის დასაშვებ ზღვარს მხოლოდ 7.8 დეციბელით გადასცდაო. გაინტერესებთ რატომ? 

საქმე ისაა, რომ კომპანიის გარემოზე ზემოქმედების ნებართვაში წერია, რომ ღამის საათებში, შეუძლიათ გამოიწვიონ ისეთი ხმაური, რომელიც არ სცდება 45 დეციბელს. ეს დოკუმენტი 2016 წელს მიიღეს. მაშინ არ არსებობდა აკუსტიკური ხმაურის ნორმების შესახებ ტექნიკური რეგლამენტი, რომელიც ხმაურის მაქსიმალურ დონედ 40 დეციბელს განსაზღვრავს. გამოდის, რომ გარემოს დაცვის სამინისტრო “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიას” განსაკუთრებულ პირობებში აყენებს. სასამართლოც გზშ-ს პირობებით ხელმძღვანელობს და არა მოქმედი კანონმდებლობით. 

2020 წლის 17 აგვისტოს კასპის სასამართლომ “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯია” სამართალდამრღვევად სცნო და 7 ათასი ლარის ჯარიმა დააკისრა. თუმცა, პრობლემა ამით არ მოგვარებულა. საწარმოდან ხმაური შვიდი თვის შემდეგაც შემაწუხებლად ისმოდა. 

2021 წლის მარტში გარემოსდაცვითი ზედამხედველობის დეპარტამენტმა ცემენტის ქარხნიდან გამოწვეული ხმაური გაზომა როგორც ქარხნიდან 300 მეტრში, ფარნავაზის ქუჩაზე, ასევე კილომეტრებით დაშორებულ სოფლებშიც. 

აღმოჩნდა, რომ ხმაურის დონე 43 დეციბელზე მეტი იყო როგორც საწარმოს მეზობლად, ისე კასპიდან 7 კილომეტრში, სოფელ გომშიც. ხმაურის კანონით დადგენილ ნორმას კი გადააჭარბეს,  მაგრამ სავარაუდოდ, ამჯერად, საწარმო არ დაჯარიმდება. სასამართლო და ზედამხედველობის დეპარტამენტი ხომ მხოლოდ გზშ-ს პირობებით ხელმძღვანელობს და 40 დეციბელზე გადაჭარბება პრობლემად არ მიაჩნიათ. 

გელა ლომიაშვილი ამბობს, რომ ინსპექტირების ოქმის ნახვის შემდეგ, ზედამხედველობის დეპარტამენტში დარეკა და ეცადა, მათგან მოესმინა ახსნა, რატომ არ ითვლება კანონდარღვევად ისეთი ხმაურის გამოწვევა, რომელიც 40 დეციბელს აჭარბებს. 

“მეუბნებიან, ცდომილება ხომ არის სამი დეციბილიო, მაგრამ კანონში საუბარი არ არის ცდომილებებზე. თუ 40-ს ქვემოთაა კი ბატონო, მაგრამ ზემოთ თუა ცდომილება, ეს ხომ ნიშნავს, რომ ხელახლა უნდა ჩაატარო. ამ ვარიანტს გვთავაზობენ, მაგრამ არც ერთი არ არის კანონის ჩარჩოებში. ტექნიკურ რეგლამენტშიც არაფერი წერია ცდომილებებზე. 40-ია და დამთავრდა. არანაირი პლიუს მინუსები,” – ამბობს გელა ლომიაშვილი. 

გვიყვება, რომ სოფელ ნიაბთან ახლოს ქვის სამტეხლოებიც არის და თავიდან ეგონა, ისინი იწვევდნენ ხმაურს. “ჰაიდელბერგის” რეპუტაციის გამო, მათ ასეთ დაუდევრობას ვერ წარმოიდგენდა:

“აქ რომ ვიყავით, ქარები იყო ის პერიოდი, მერე ამინდები ჩაწყნარდა და მივხვდით, რომ არის სრული კატასტროფა. მე თავიდან არ მიფიქრია, რომ ეს “ჰაიდელბერგი” იქნებოდა, გამოვრიცხე თავიდანვე. რადგან საერთაშორისო ბრენდი იყო, ასე აშკარა კანონდარღვევას არ ექნება ადგილი-მეთქი. ამიტომ, ჩემი პირველი საჩივარი არც ერთ ობიექტზე არ იყო ხელგაშვერილი.”

“ჰაიდელბერგში” გვითხრეს, რომ 2020 წლის ივნისში, დარღვევების აღმოჩენის შემდეგ, დანადგარს, რომელიც ხმაურს იწვევდა,სამუშაო რეჟიმი შეუცვალეს. მათი თქმით, ეს დანადგარი შესაფუთი მანქანა იყო, რომელსაც გასული წლის ზაფხულის შემდეგ, მხოლოდ დღის საათებში ამუშავებენ. თუმცა, აშკარაა, რომ ადგილობრივებს ქარხნიდან ხმაური განსაკუთრებით ღამით ესმით. კომპანიის თქმით, წელს ზაფხულში გეგმავენ შესაფუთი მანქანის მოდერნიზაციას, რაც ხმაურს კიდევ უფრო შეამცირებს. 

“ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯია” რომ ხმაურის ნორმების დარღვევით იმუშავებდა, გარემოს დაცვის სამინისტროსთვის ახალი ამბავი არ უნდა ყოფილიყო. ცემენტის მოდერნიზებული საწარმო ექსპლუატაციაში ისე შევიდა, რომ ხმაურის დონეების მონიტორინგის გეგმა არ ჰქონია. 

2020 წლის 17 მარტს, გარემოს დაცვის სამინისტრომ  “ჰაიდელბერგს” გაუგზავნა წერილი და გააფრთხილა, რომ ხმაურის მონიტორინგის გეგმა სამ თვეში წარმოედგინა. ეს პირობა შვიდი თვის გასვლის შემდეგაც არ შეუსრულებიათ. ამის გამო სასამართლომ კომპანია 15 ათასი ლარით დააჯარიმა. 

აქედან კიდევ ხუთი თვე გავიდა, კომპანია კი საწარმოს მუშაობით გამოწვეულ ხმაურის დონეს ისევ ვერ აკონტროლებს. გამოდის, რომ ჯარიმები თავის საქმეს ვერ ასრულებს. კომპანია თანხას იხდის, კანონდარღვევით საქმიანობას კი აგრძელებს. 

ხმაურის შემცირებაც იყო ერთ-ერთი პირობა იმ მემორანდუმში, რომელიც კასპის მერიამ და “ჰაიდელბერგმა” შარშან ზაფხულში გააფორმეს.

ვინ ფლობს “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიას”

კომპანიის ყოფილი და ახლანდელი მესაკუთრეები ან ხელისუფლებასთან დაახლოებული პირები არიან ან თავად წარმოადგენენ ხელისუფლებას. 

2017 წლის შემდეგ, “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიას” წილებს ბიძინა ივანიშვილის დაარსებული “თანაინვესტირების ფონდი” ფლობს. იქამდე კი კომპანიის წილები თავდაცვის და საგარეო საქმეთა ყოფილ მინისტრს, გელა ბეჟუაშვილს ეკუთვნოდა. 

“თანაინვესტირების ფონდმა” “ცემენტ ინვესტ ბი ვი”-ს წილების ნახევარი 2017 წელს შეისყიდა. ამ წელსვე განახორციელეს 100-მილიონიანი ინვესტიცია, ცემენტის ქარხნის მოდერნიზაციისთვის. 

ბიძინა ივანიშვილის ფონდთან ერთად, “ცემენტ ინვესტ ბი.ვი” შეისყიდა “ჰანოველ ფართნერსმა.” მისი დამფუძნებელი, ირაკლი რუხაძე ,,ლიბერთი ბანკის” და ტ/კ “იმედის” სამეთვალყურეო საბჭოს თავმჯდომარეა. 

“ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯია” საჯარო რეესტრში 2004 წელს დარეგისტრირდა, ფუნქციონირება კი 2007 წლიდან დაიწყო. 

ახლა საწარმოს 100 პროცენტს ნიდერლანდებში რეგისტრირებული კომპანია ,,კავკასუსცემენტ ჰოლდინგ ბი.ვი” ფლობს. 

რას აკეთებს “ჰაიდელბერგი” კასპისთვის?

“კომპანია მდგრადი განვითარების 3 პრინციპით ხელმძღვანელობს: ეკონომიკა, ეკოლოგია და სოციალური პასუხისმგებლობა,” – ვკითხულობთ “ჰაიდელბერგ ცემენტ ჯორჯიას” ოფიციალურ ვებგვერდზე.

როგორ ესმის კომპანიას სოციალური პასუხისმგებლობა კასპში, ამის შესახებ ადგილობრივებს ვკითხეთ. ისინი ვერ იხსენებენ, როდის და რაში დაეხმარა მათ კასპის ცემენტის ქარხანა. მერიაში კი გვითხრეს, კომპანია ყველა გაკეთებულ საქმეს შეიძლება არ ახმაურებსო. 

მერიაში “ჰაიდელბერგის” კეთილი საქმეები ჩამოგვითვალეს. საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის წარმომადგენელმა, დალი კორკომაშვილმა გვიამბო, რომ კომპანია სასწავლო წლის დაწყებისას სკოლის მოსწავლეებს “ჰაიდელბერგის” წარწერიან ჩანთებს ჩუქნის; საახალწლოდ ბავშვებისთვის პარკში სპეციალურ განათებას აწყობს; ერთჯერადად ეხმარება სოციალურად დაუცველ ოჯახებს; უამინდობის დროს მაღალმთიან სოფლებში გზებს წმენდს და მოსახლეობას ცემენტს ჩუქნის ხოლმეო. მერიაში ამბობენ, რომ “ჰაიდელბერგმა” ორი წლის წინ სპორტკომპლექსისთვის ინვენტარიც გადასცათ. 

დალი კორკომაშვილმა გვითხრა, “ჰაიდელბერგმა” კასპში მინი-სტადიონიც გააკეთაო.

“ეს არის წახალისება. ასეთი დიდი კომპანია, როგორიც “ჰაიდელბერგია,” ყურადღებას აქცევს პატარებს და არა მხოლოდ მათ. ჩვენს ქიმიის მასწავლებელს ჰქონდა კარიერის ტერიტორიაზე გამწვანების აქცია. ბავშვებს მთელი აღჭურვილობა, ხელთათმანები და ნარგავები გადასცეს, ტრანსპორტირებაც “ჰაიდელბერგმა” უზრუნველყო. იქ ცხოვრობენ ყვითელგულა ჩიტები, რომლებიც გადაშენების პირას არიან და ასეთ ადგილებში გამწვანებას დიდი ყურადღება ენიჭება,” – ამბობს კასპის გიმნაზიის სამოქალაქო განათლების მასწავლებელი, ნინო ნიპარიშვილი. 

მასწავლებელი იხსენებს, რომ მისი თხოვნის შემდეგ, “ჰაიდელბერგმა” სკოლაში ოკუპაციის მუზეუმისთვის 2000-ლარიანი პროექტორი უყიდა.

მერიაში კი გაიხსენეს, რომ პანდემიისას, “ჰაიდელბერგმა” მათ პირბადეებიც გადასცა. პირბადე კასპში პანდემიამდეც საჭირო ნივთი იყო ცემენტის მტვრისგან თავდასაცავად.  

სტატია მომზადებულია საგამოძიებო ჟურნალისტიკაში გრძელვადიანი სწავლების ფარგლებში. სწავლებას ატარებს „აი, ფაქტი“, “ფრიდრიხ ნაუმანის ფონდი თავისუფლებისათვის“ მხარდაჭერით.

კომენტარები
Total
0
Shares
Next
რისი ბრალია ინფრასტრუქტურული პროექტების გაჭიანურება?
infrustructure

რისი ბრალია ინფრასტრუქტურული პროექტების გაჭიანურება?

კომენტარები

თვალი მიადევნეთ სხვა ამბებსაც
Total
0
Share