ხონის სოფელ გორდში, ნოღასა და კინჩხაში მცხოვრები ბავშვები, მესამე წელია, სკოლაში ვერ დადიან. გაკვეთილები კერძო სახლებში შეხიზნულებს უტარდებათ.
“ცოდოა ბავშვები, საკლასო ოთახი არ უნახავთ. სტადიონი არა, საკლასო ოთახი არა, დარბაზი ჩვენ არა… ვათამაშებთ ბურთს, მიგორავს ეგერ, ეკალ-ბარდებში,” – გვეუბნება სკოლის მასწავლებელი ნონა ჩიხლაძე.
სკოლის შენობის რემონტი 2020 წლის ნოემბერში მუნიციპალური განვითარების ფონდის დაფინანსებით დაიწყო. დაპირებისამებრ, სამუშაოები ერთ წელში უნდა დასრულებულიყო.
“ერთ წელში უნდა დასრულდესო და ერთ წელს ყველა გავიჭირვებდით… ამასობაში, თაობები გაიზარდა,” – გვითხრა სკოლის დირექტორმა მანანა გელენიძემ.
“ელემენტარული პირობები არ აქვთ, არც სველი წერტილები… საგანმანათლებლო დაწესებულებას არ ჰგავს იქაურობა, საფრთხის ქვეშ არიან ჩვენი შვილები,” – ამბობდნენ მოსწავლეების მშობლები ნოემბერში გამართულ აქციაზე.
ეს ყველაფერი იმის ბრალია, რომ სარეაბილიტაციო სამუშაოები გაჭიანურდა. მუნიციპალური განვითარების ფონდის 4-მილიონიანი პროექტი არასწორად დაიგეგმა, გეოლოგიური კვლევები ზედაპირულად და უხარისხოდ ჩატარდა. სკოლის ეზო და მისი მიმდებარე ტერიტორია რომ მეწყერსაშიშ ზონაშია, კომპანიამ მუშაობის დაწყების შემდეგ, გზადაგზა აღმოაჩინა. ამის გამო პროექტი შეიცვალა და საქმეც გაიწელა.
ეს ამბავი ბევრ კითხვის ნიშანს აჩენს. ამიტომ, “აი, ფაქტი” დაინტერესდა და შეეცადა პასუხი გაეცა – ვინ და როგორ ჩაატარა საინჟინრო-გეოლოგიური კვლევები, რას ფიქრობენ სამუშაოებზე პასუხისმგებელი პირები როგორც მთავრობის ისე კომპანიის მხრიდან და რა პირობებში მიმდინარეობს საგანმანათლებლო პროცესი ახლა?
სად ტარდება გაკვეთილები?
გორდის საჯარო სკოლაში 100-მდე მოსწავლე ირიცხება. ბავშვები აქ სამი სოფლიდან დადიოდნენ. ბოლო ორი წელია კი “სასკოლო” სივრცე ორ კერძო სახლშია მოწყობილი. ეს ადგილები მასწავლებლებმა შეარჩიეს. ქირის თანხას კი განათლების სამინისტრო იხდის.
ერთსართულიან, ხის სახლში დაწყებითი კლასის მოსწავლეები დადიან; ორსართულიანში კი მეოთხე კლასს ზემოთ ჯგუფები. პირველ სართულზე სამასწავლებლოა, რომელსაც ქვის იატაკი, ძველი კედლები და ხის ჭერი აქვს. საკლასო ოთახები კი მეორე სართულზეა, ასევე ხის ოთახებში.
სწავლის პროცესში შეშის ღუმელით და ბუხრით თბებიან. სპორტის გაკვეთილი ეზოებში უტარდებათ. იქვე აწყობენ სხვადასხვა საგნისთვის მომზადებულ პრეზენტაციებსაც. დროებით “სკოლებში” არც ინტერნეტი აქვთ, ტელეფონი კი ცუდად იჭერს. მასწავლებლებმა გვითხრეს, სოფელში უკეთესი შენობა ფიზიკურად ვერ მოიძებნაო.
როგორც ჩანს, აქ ყოფნა განსაკუთრებულად ზამთრის სეზონზე უჭირთ, რადგან მოწესრიგებული გათბობის სისტემა არ აქვთ. შეშის ღუმელებს და ბუხარს იყენებენ.
“კედლებიდან გადის ხმა, ერთ მასწავლებელს სპორტი აქვს, მეორეს – მათემატიკა ან მუსიკა აქვს და ერთი მეორეს ესმის ხმა. მასწავლებლებსაც ხელი ეშლებათ. ავარიული იყო სკოლა, მცოცავი მიწაა და დახსნილი იყო. სჭირდებოდა გარემონტება, მაგრამ დაშალეს და დატოვეს ასე,” – ამბობს გორდის სკოლის ერთ-ერთი მოსწავლის მშობელი ნინო ჩიხლაძე.
ერთმანეთის ხმა რომ სხვადასხვა კლასიდან ესმით, მასწავლებლემაც გვითხრეს – “გამარფრთხილებელი ნიშანი გვაქვს კედლებზე, ეს ნიშნავს, ცოტა ხმას უნდა დაუწიო.”
“სააქტო დარბაზი არა, სპორტული ინვენტარი არა… არაფერი არა ამ ბავშვებს… მხოლოდ სივრცე გაკვეთილის ჩასატარებლად და იმასაც ვერ ვიყენებთ, რაც გვინდა. ინტერნეტი ყველა ოთახში არ იჭერს. შეხედეთ, როგორ დაქანებაზე თამაშობენ ფეხბურთს… ეს ყველაფერი დააკლდათ, მაგრამ დისტანციურ სწავლებას მაინც ეს პირობები ჯობია,”- გვითხრა სკოლის დირექტორმა მანანა გელენიძემ.
“სახლებში არიან და არ არის კარგი პირობები, რათ უნდა მაგას საუბარი? ზამთარი წინაა და კარგი გათბობა არ აქვთ. არაფერია შიგნით ახლა ნორმალური. დიდი ხანია მიდის სამუშაოები და არაფერი საშველი არაა. პატარა რაღაცას მოაჩვენებენ, ვითომ მშენებლობაა და მერე თავისთავად წყნარდება ხალხი. ახლა არ მუშაობს არავინ,”- გვეუბნება გორდის სკოლის ერთ-ერთი მოსწავლის მშობელი, დავით ჯურხაძე.
თუ გსურთ, განვაგრძოთ ტენდერების მონიტორინგი, მაშინ გახდით ჩვენი სპონსორი
რის გამო ვერ დასრულდა სამუშაოები?
2018 წელს ცნობილი გახდა, რომ გორდის სკოლა მძიმე ავარიულ მდგომარეობაში იყო, მიმდებარედ აღმოჩენილი მეწყრის გამო. 20 კვ.მ. მცოცავმა მიწამ შენობის კედლები დააზიანა. ჩატარდა ექსპერტიზა და გეოლოგიური კვლევები. სკოლის ეზო და მიმდებარე ტერიტორია დასავლეთ საქართველოს რეგიონული ექსპერტიზის დეპარტამენტმა და “დედამიწის შემსწავლელ მეცნიერებათა ინსტიტუტმა” შეისწავლეს.
საბოლოოდ, დადგინდა, რომ მეწყრის ერთი ნაპრალი შენობის ნაწილს და სპორტულ დარბაზს კვეთდა. შედეგად, მზიდ კედლებზე გაჩნდა ვერტიკალური ბზარები, დეფორმირდა შენობის შესასვლელი კიბე და ბაქანი.
საგანმანათლებლო ინფრასტრუქტურის განვითარების სააგენტო წერდა, რომ შესაძლებელი იყო სასწავლო პროცესის გაგრძელება სკოლის შენობის დაუზიანებელ ნაწილში და ასეც მოხდა. სკოლაში სასწავლო პროცესი ორი წლის განმავლობაში არ შეჩერებულა. მუნიციპალური განვითარების ფონდმა სკოლის რეაბილიტაციისთვის ტენდერი ორი წლის შემდეგ, 2020 წლის ივლისში გამოაცხადა და 4.1 მილიონი ლარი გამოყო.
7 ოქტომბერს ხელშეკრულება გაუფორმეს შპს “სპეცმონტაჟს”. კომპანიას ამ თანხით დაევალა როგორც სამშენებლო და სადემონტაჟო სამუშაოები, ისე ტერიტორიის კეთილმოწყობა, განათება, გათბობა-გაგრილების სისტემის, ელექტრომომარაგების, ვენტილაციის, წყალსადენისა და კანალიზაციის მოწყობა. ეს ყველაფერი კი ათ თვეში, ანუ 2021 წლის აგვისტომდე უნდა დაესრულებინა.
თუმცა, სამუშაოების დასრულების ვადამ ორჯერ გადაიწია, ჯერ 2022 წლის 26 აპრილამდე, შემდეგ 22 აგვისტომდე. მიზეზი გზადაგზა აღმოჩენილი პრობლემები და შენობის დამატებითი გამაგრებითი სამუშაოები იყო.
კომპანიამ სკოლის რეაბილიტაციაზე მუშაობა 2020 წლის 12 ნოემბერს დაიწყო. თუმცა, გაუთვალისწინებელი გეოლოგიური პირობების გამო არაერთხელ შეაჩერა. პირველად ეს 2020 წლის დეკემბერში მოხდა.
მაშინ “სპეცმონტაჟმა” აღმოაჩინა, რომ ტერიტორია მეწყერსაშიშ ზონაში იყო, რის გამოც შენობის ფლიგელს ჰქონდა ნაპრალები. ამიტომ, მას აღდგენის ნაცვლად დემონტაჟი დასჭირდებოდა. 16 დეკემბერს კომპანიამ მუნიციპალური განვითარების ფონდს გაუგზავნა წერილი და მოითხოვა პროექტის დაკორექტირება აღმოჩენილი პრობლემების მიხედვით.
კომპანია წერდა, რომ უსაფრთხოების გამო სამუშაოები დროებით უნდა შეეწყვიტათ.
“ეს ზოლი ჩვენის აზრით და მოსახლეობის გამოკითხვით მიეკუთვნება მეწყერსაშიშ ზონას,” – წერდა კომპანია. არადა, ეს ამბავი ორი წლით ადრე იყო ცნობილიც და კვლევებით დადასტურებულიც. რატომ გაიგო კომპანიამ ეს შემთხვევით, ამაზე ვრცლად ქვემოთ მოგიყვებით.
საქმე რომ გაიწელა ამას კომპანიის და მუნიციპალური განვითარების ფონდის ოფიციალური მიმოწერაც ადასტურებს. შენობაზე ნაპრალის აღმოჩენიდან ორი თვის განმავლობაში “სპეცმონტაჟმა” ფონდს ოთხჯერ მისწერა. ატყობინებდა, რომ სამუშაოები შეჩერებული იყო და პროექტის კორექტირების გარეშე ვერ აგრძელებდნენ. ამიტომ, მათ დროულ რეაგირებას სთხოვდა.
“იმათმა [ინდუსტრიამ] შეიძლება შურუფი დაარტყეს, ან რაღაცა და ნახეს მარტო ნიადაგი. შიგნით რა იყო გალესილში, ხომ ვერ დაინახავდნენ. სანამ კედლები არ ჩამოვფხიკეთ და არ გავათავისუფლეთ, არ გამოჩნდა დამსკდარი ადგილები. ჩვენ სამუშაოები შევწყვიტეთ იმ პერიოდში, როცა მიდოდა მოლაპარაკებები, შეთანხმებები კეთდებოდა, იმიტომ რომ მერე რამე ისეთი არ გამოჩენილიყო… ხელშეკრულების გარეშე რომ არ გაგვეკეთებინა, რომელსაც დაფინანსება არ ექნებოდა,” – გვიხსნის კომპანიის ამჟამინდელი დირექტორი თორნიკე ნებიერიძე.
გვინდოდა კომპანიის დირექტორთან მეტი დეტალი გაგვერკვია, მაგრამ ნებიერიძემ გვითხრა, ოპერაცია გავიკეთე და მაგ რაღაცებში ბოლო დროს არ ჩავრეულვარო. ის არც თავიდან იყო “ჩარეული რაღაცებში.” როგორც თავად გვითხრა, შესასრულებელი სამუშაოების ხარჯთაღრიცხვაც არ უნახავს. არც კომპანიის სხვა კომპეტენტურ წარმომადგენელთან დაგვაკავშირა, მიზეზად მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა მოიყვანა.
მიუხედავად იმისა, რომ აპრილის ბოლოს ყველაფერი გარკვეული იყო. აღმოჩენილი პრობლემების აღმოსაფხვრელად, ახალი განფასებაც არსებობდა, კომპანიამ საქმე მაინც გააჭიანურა.
დოკუმენტებით ირკვევა, რომ სკოლის რეაბილიტაციაზე ნელი ტემპებით მუშაობდნენ 2022 წლის გაზაფხულზეც. მაისიდან ნოემბრამდე კი საერთოდ გაჩერებულები იყვნენ.
“მოგიწოდებთ დროულად მოახდინოთ მობილიზება როგორც ტექნიკისა და მასალის, ასევე და ადამიანური რესურსის მხრივ,”- წერდა მუნიციპალური განვითარების ფონდი “სპეცმონტაჟის” დირექტორ ალექსანდრე ხომერიკს 2022 წლის 16 მაისს.
“ტემპი კვლავ დაბალია, თუმცა ამ შემთხვევაში მიზეზად მოიყვანეს წინა სააღდგომო პერიოდი,” – ასე აღწერს მგფ-ს ექსპერტი 2022 წლის 21 აპრილის მდგომარეობას.
“2022 წლის დასაწყისიდან დღემდე ობიექტზე სამუშაოების პროგრესი თითქმის არ შეინიშნება. დღეის მდგომარეობით შესრულებულია სამუშაოების მთლიანი ღირებულების მხოლოდ 49%, რაც სამუშაოების წარმოების ჩამორჩენაა… ,”- ვკითხულობთ 2022 წლის 13 ოქტომბერს მგფ-ს მხრიდან კომპანიისთვის გაგზავნილ მორიგ წერილში.
კომპანიის წარმომადგენლების სკოლაში 17 ნოემბერს გამოჩნდნენ. დაიწყეს შენობის პატარა ფლიგელზე თუნუქის სახურავის დემონტაჟი. თუმცა, ეს არაფერს ცვლის. ხელშეკრულების პირობები მაინც დარღვეულია. სამუშაოების დასრულების ვადა ოთხი თვის წინ ამოიწურა. ამიტომ, 5 დეკემბრიდან მუნიციპალური განვითარების ფონდმა “სპეცმონტაჟს” კონტრაქტი შეუწყვიტა. მოამზადეს დოკუმენტები კომპანიის შავ სიაში შესაყვანადაც.
კომპანიას ჯამში 2 მილიონ ლარზე მეტი აქვს აღებული. თუმცა, ამ თანხიდან ჯარიმის დაფარვაც მოუწევს. 28 ნოემბრის მდგომარეობით, 98 ვადაგადაცილებულ დღეზე “სპეცმონტაჟს” 406 ათასი ლარის ჯარიმა ჰქონდა დარიცხული.
თითქოს ყველაფერი სამართლიანად მოგვარდა. უპასუხისმგებლო კომპანიასთან ხელშეკრულება გაწყდა და დააჯარიმეს კიდეც. თუმცა, ამ ამბავში დამნაშავეა დამკვეთი საჯარო უწყება – მუნიციპალური განვითარების ფონდიც.
თუნდაც იმიტომ, რომ მსხვილი ინფრასტრუქტურული პროექტი გამოუცდელ კომპანიას ჩააბარა.
“სპეცმონტაჟს” სახელმწიფო შესყიდვებში გამოცდილების გრაფაში მხოლოდ ერთი სამშენებლო პროექტი აქვს. მან შპს “სესიმომედეგობა+”-თან ერთად თბილისში ავარიული სახლის აღდგენა-გამაგრების და სარემონტო-სარეაბილიტაციო სამუშაოები შეასრულა.
გამოცდილებაზე კომპანიის ამჟამინდელმა დირექტორმა თორნიკე ნებიერიძემ გვითხრა:
“მე რომ დავდექი დირექტორად ამას [გორდის სკოლას] აკეთებდნენ და იმის წინ რა გააკეთეს არ ვიცი, არც მიკითხავს. რომ არ ჰქონოდათ გაკეთებული, ისე ტენდერში ვერ მიიღებდა მონაწილეობას.”
მუნიციპალური განვითარების ფონდის პასუხისმგებლობაა ისიც, კომპანიამ რომ არ იცოდა, სკოლის რეაბილიტაციას მეწყერსაშიშ ზონაში იწყებდა. მოგიყვებით, რა როლი აქვს ფონდს ამ ამბავში.
როგორ იკვლიეს გეოლოგიური პირობები?
პრობლემის სათავე ზერელედ და უპასუხისმგებლოდ მომზადებულ გეოლოგიურ კვლევებშია. სარემონტო სამუშაოების დაწყებამდე, მუნიციპალური განვითარების ფონდის დაკვეთით, შპს “სამეცნიერო, საპროექტო-ტექნოლოგიური საწარმო ინდუსტრიამ” შეისწავლა ადგილის საინჟინრო გეოლოგიური პირობები და სკოლის შენობის საძირკვლის მდგომარეობა. კვლევა 2019 წლის ივლისში მიმდინარეობდა.
კვლევის შედეგების მიხედვით, სამშენებლო უბანი და საძირკველი კარგ პირობებში იყო:
“როგორც გამოკვლეულ უბანზე, ისე მის მიმდებარე ტერიტორიაზე რაიმე უარყოფითი ფიზიკურ-გეოლოგიური პროცესები (მეწყერი, კარსტი, ჩაქცევები და სხვა) არ აღინიშნება.”
საკითხავია, როგორ ვერ აღმოაჩინა “ინდუსტრიამ” მეწყერსაშიში ზონა იქ, სადაც ერთი წლით ადრე 20კვ.მ დაძრული მიწა იყო, ნაპრალები კი სკოლის შენობამდე აღწევდა. როგორც ჩანს, არც ძველი კვლევები უნახავთ. უფრო მეტიც, ფიქრობენ რომ ასეთი კვლევები არ არსებობს.
“საკვლევ უბანზე და მის მიმდებარე ტერიტორიებზე, წინა წლებში ჩატარებული კვლევების შესახებ ცნობილი არ არის,”- წერია დასკვნაში.
“ინდუსტრია”-ს ასეთი უყურადღებობა არ გაგიკვირდებათ, თუ გეტყვით, რომ კვლევის დოკუმენტებში ხონის ნაცვლად, ხან ვანის მუნიციპალიტეტს წერენ, ხან ქალაქ ზუგდიდს.
ეს შეცდომები აჩენს საფუძვლიან ეჭვს, რომ სკოლის მიმდებარე ტერიტორია გეოლოგიურად არც კი შეუსწავლიათ. უბრალოდ ტექსტი დააკოპირეს წარსულში ჩატარებული კვლევებიდან და მოატყუეს მუნიციპალური განვითარების ფონდი. ისინიც მოტყუვდნენ, თან არაერთხელ.
2019 წლის ოქტომბერში “ინდუსტრიას” მიერ მომზადებულ საინჟინრო-გეოლოგიური კვლევაზე შპს “პონტიკამ” დადებითი საექსპერტო დასკვნა გასცა და დაწერა, რომ “ანგარიში შეიძლება დაედოს საფუძვლად ზესტაფონის რაიონის სოფელ გორდის საჯარო სკოლის შენობის რეკონსტრუქციის პროექტს საინჟინრო-გეოლოგიურ ნაწილში.”
დიახ, არ მოგეჩვენათ, ზესტაფონის სოფელია გორდიო, და არა ხონის. დასკვნაში მსგავსი შეცდომა სამ ადგილას გვხვდება.
“აი, ფაქტმა” სცადა გეოლოგიურ კვლევის ავტორ “ინდუსტრიასთან” დაკავშირება. თუმცა, გამორთულია ის ნომრები, რომლებიც კომპანიას სატენდერო დოკუმენტაციასა და საჯარო რეესტრში აქვს მითითებული. ფეისბუქზე კომპანიის საკონტაქტო ნომერზე ზარი კი გადის, მაგრამ არავინ გვპასუხობს.
ასეთ შეკოწიწებულ დოკუმენტს ენდო მუნიციპალური განვითარების ფონდი და მათმა დაქირავებულმა კომპანიამ სკოლის სარეაბილიტაციო სამუშაოები დაიწყო იქ, სადაც მეწყერსაშიში ზონა იყო.
საბოლოოდ, რა გამოვიდა? ხელშეკრულების შეწყვეტა და კომპანიის დაჯარიმება კი სამართლიანია, მაგრამ ეს ამბავი არაფერს ცვლის მოსწავლეებისთვის, რომლებიც მესამე წელია განათლების მისაღებად კერძო სახლებში არიან შეხიზნულები.
გორდში ნოემბრის ბოლოს ვიყავით. მასწავლებლები შიშობდნენ, ტენდერი ახლიდან თუ გამოცხადდა, ისევ ჩვენ დავზარალდებითო. ასეც მოხდა. მუნიციპალური განვითარების ფონდს ახალი შემსრულებლის მოძებნა მოუწევს, ამ ყველაფერს დრო დასჭირდება.
ეს ამბავი კი ეჭვქვეშ აყენებს დაპირებას, რომ გორდში, კინჩხასა და ნოღაში მცხოვრები ბავშვები მომდევნო სასწავლო წელს სკოლის კედლებში შეხვდებიან.
